چرا نمی توانیم خودمان را قلقلک بدهیم؟ - بهترین ها

به گزارش بهترین ها، سال گذشته در آزمایشگاه علوم اعصاب برلین، فردی به شکل طاق باز و با بازوهای باز بر روی صندلی نشسته بود، در حالی که انگشتان پاهای برهنه اش به سمت پایین بود. در همین حال فرد دیگری در پشت او پنهان شده بود و با نزدیکی کامل به کف پاهای سوژه اول، آماده بود تا با دستور محققان حاضر در آزمایشگاه فرد را تا سرحد مرگ قلقلک دهد! به منظور ثبت لحظه قلقلک، یک دوربین GoPro پرسرعت به سمت صورت و بدن کاندیدای شماره 1 نشانه رفته بود و دوربین دیگری در قسمت پای او همراه با یک میکروفون به منظور ثبت قهقه ها در همان نزدیکی ها قرار داشت. درست همانطور که برنامه ریزی شده بود، کاندیدای شماره 1 نتوانست جلوی خنده خود را بگیرد و صدای خنده های او تمام آزمایشگاه را برای دقایقی پُر کرد.

به طور کلی این طور تلقی می گردد که خنده یک رفتار اجتماعی در میان پستانداران خاص است و می توان آن را راهی برای خلع سلاح دیگران، کاهش تنش های اجتماعی و ایجاد پیوند در ارتباطات در نظر گرفت. جالب است بدانید که در بین حیوانات مختلف شامپانزه، سگ و دلفین قابلیت خنتماشا دارند. در این میان موش ها هم به عنوان کاندیداهای مناسبی برای آنالیز مبحث قلقلک به حساب می آیند. اما با وجود همه آنالیز ها و تحقیقات اجرا شده، همچنان رازهای زیادی در خصوص قلقلک دادن چه در بین موش ها و چه در بین مردم وجود دارد که بزرگترین آن ها این است:

چرا نمی توانیم خودمان را قلقلک دهیم!

سوالاتی قدیمی، بدون پاسخی روشن

اگر مطالعاتی در خصوص مردمان یونانیان باستان داشته باشید متوجه خواهید شد که حتی ارسطو هم در خصوص قلقلک فکر می کرد. در کنار آن سقراط، گالیله و فرانسیس بیکن هم از این موضوع بی بهره نبودند! عصب شناسان اذعان دارند که ما دقیقا نمی دانیم چرا تنها لمس کردن است که می تواند عاملی برای قلقلک باشد؛ بعلاوه سازوکار اتفاقاتی که در مغز در زمان قلقلک رخ می دهد هم چندان واضح نیست. اینکه چرا بعضی از افراد، یا بعضی از اندام های بدن نسبت به دیگران یا دیگر نقاط بدن قلقلکی تر هستند هم همچنان در پس پرده ابهام است.

جالب است بدانید که این سؤال ها قدمت زیادی دارند و پس از تقریباً 2000 سال، ما هنوز پاسخی برای آن ها نداریم.

بخشی از مسائل مربوط به مطالعه بحث قلقلک این است که جمع آوری معیارهای عینی از نحوه واکنش انسان به قلقلک و ارتباط آن با درک قلقلک، سخت است. به همین علت هم گروهی به سرپرستی میشل بریچت Michael Brecht تعداد 12 نفر را با استفاده از دوربین های فوق سریع GoPros و میکروفون های مخصوص تحت نظر و آزمایش قرار داد. فیلم ها ثبت شده در طول این مطالعه می تواند به سوالاتی همانند زمانی که فردی قلقلک داده می گردد دقیقا چه اتفاقی برایش می افتد و وقتی خودش، خود را قلقلک می دهد، چه تغییری نسبت به قبل رخ می دهد، را پاسخ دهد! به همین دلیل، این تیم تحقیقاتی در ماه سپتامبر سال گذشته، مشاهداتی را که در خصوص زمان واکنش، خنده و تنفس داشتند را گزارش کردند و برای اولین بار در یک مطالعه انسانی، نشان دادند که قلقلک دادن خود، فرآیند قلقلک دادن را سرکوب می نماید!

در سال 1897 مقاله ای با عنوان، روان شناسی قلقلک، خنده و کمیک The Psychology of Tickling, Laughing, and the Comic، خاطر نشان کرد که همه افراد عموماً نقاط قلقلکی یکسانی دارند. در این میان پاها بالاترین سطح حساسیت را به خود اختصاص دادند و پس از آن زیر بغل، گردن و چانه به ترتیب به عنوان دیگر نقاط حساس بدن به قلقلک معرفی شدند.

ما در کودکی به طور غریزی علاقه خاصی به قلقلک داریم و با آن بازی می کنیم، اگرچه این تمایل به بازی با افزایش سن از بین می رود، اما همواره این زبان اسرارآمیز را درک می کنیم. با توجه به همین موارد هم عصب شناسان معتقداند که قلقلک می تواند نوعی علامت دهی اجتماعی در بازی باشد. به این معنی که با قهقهه های خود این علامت را می دهید که لمس کردن من اشکالی ندارد، در حالی که به طور معمول لمس کردن عملی نامناسب است.

آزمایشی برای درک سازوکار قلقلک

در مرحله اول از این مطالعه نو به وسیله تیم میشل بریچت، هر کاندیدا باید لحظات اولیه خود را در مقابل دوربین GoPros و میکروفون سپری نمایند. همانطور که اشاره شد، مطالعات قبلی ثابت نموده است که قلقلک کردن به خلق و خوی افراد وابسته است و اضطراب و ناآشنایی مانند یک پتوی خیس آن را سرکوب می نماید. از آنجایی که شرکت نمایندگان باید به نوبت یکدیگر را قلقلک دهند، تیم بریچت اطمینان حاصل کرد که هر جفت حاضر در این آزمایش از قبل یکدیگر را می شناسند و با یکدیگر احساس راحتی می نمایند! طی همین روند، قلقلک دهنده خبیث پشت شریک آزمایشی خود پنهان می گردد و با تماشا ویدیویی که به طور تصادفی قسمت های حساس بدن (گردن، زیر بغل، پهلوها، کف پا و فرق سَر) برای لمس کردن را نشان می دهد، فرد را قلقلک می دهند.

طبق مشاهده اول در این آزمایش حالات صورت و تنفس فرد پس از حدود 300 میلی ثانیه به قلقلک تبدیل شد به این معنی که گونه ها جمع می شوند و گوشه های لب ها به سمت بیرون کشیده می گردد و فردی ظاهری مسرور پیدا می نماید! سپس، در حدود 500 میلی ثانیه بعد صدای قهقهه فرد بلند می گردد، جالب است بدانید که این زمان برای به صدا درآمدن به طرز شگفت انگیزی طولانی است چراکه زمان واکنش صوتی معمولی به لمس شدن، حدود 320 میلی ثانیه بعد است. بنابراین متخصصین به این موضوع مشکوک شدند که شاید از آنجایی که این نوع خنده احتیاج به پردازش هیجانی پیچیده تری دارد بین ظهور حرکات صورت و صدای خنده فاصله ملموسی دیده می گردد!

در این آزمایش محققان اندازه حساسیت هر بخش از بدن را ارزیابی کردند. در این آنالیز فرق سر چندان مستعد قلقلک نیست، بنابراین به عنوان نقطه کنترلی برای ناحیه بدون واکنش در نظر گرفته شد. به طور کلی داوطلبان پس از حدودا 70 درصد لمس به صورت شنیداری می خنتماشاد و طبیعتا هر چه شدت قلقلک را بیشتر احساس می کردند، صدای آن ها به قهقهه های بلندتری تبدیل می شد. در واقع، صدای خنده های کاندیداها معیاری بود که به برترین وجه با رتبه بندی شدت احساس قلقلک در هر ناحیه از بدن همبستگی داشت.

در مرحله بعدی آزمایش، افراد مامور به قلقلک، دوباره کار خود را از سر می گیرند با این تفاوت که این بار خود فرد به طور همزمان خود را قلقلک می دهد و این کار را درست در همان نقطه اما در طرف مقابل بدن، یا کنار آن بخش یا در حالت معلق در هوا بدون اینکه پوست لمس گردد (ادای قلقلک دادن!) انجام می دهند. همانطور که انتظار می رفت، قلقلک دادن خود بی حاصل بود، اما تیم تحقیقاتی در این مرحله از آزمایش متوجه چیز عجیبی شدند! قلقلک دادن به وسیله خود، می توانست عاملی برای کم کردن حس قلقلک از طرف دیگری باشد؛ به این معنی که در این حالت به طور میانه، وقوع قهقهه 25 درصد کاهش یافت و با قلقلک همان بخش از بدن، این اتفاق تقریباً 700 میلی ثانیه به تعویق افتاد!

اما چنین اتفاقی چطور ممکن است؟

پاسخ به این سوال به پرسش چرا نمی توانیم خودمان را قلقلک دهیم وابسته است. جالب است بدانید که یکی از نظریه های اصلی در این مورد بیان می نماید که قلقلک شدن، به لطف یک خطای پیش بینی از طرف مغز، باعث خنده می گردد. درواقع یک لمس غیرقابل پیش بینی مغز را به گیجی خاصی می کشاند و جنونی آنی رخ می دهد. در صورتی که لمس خود برای مغز همواره قابل پیش بینی است، بنابراین جنونی هم برای آن وجود ندارد! اما میشل بریچت و تیم تحقیقاتی اش چندان موافق نیستند که این موضوع کاملا وابسته به پیش بینی های مغز باشد! درعوض، او پیشنهاد می نماید که وقتی شخص خودش را لمس می نماید، مغز پیغامی را به سراسر بدن ارسال می نماید و همین پیغام هم از حساسیت لمسی جلوگیری می نماید.

در این میان سوفی اسکات Sophie Scott، عصب شناس شناختی از دانشگاه کالج لندن هم اذعان دارد که حرف میشل بریچت می تواند صحیح باشد، چراکه مغز ما یاد گرفته است که ادراکات حسی را زمانی که از واکنش های خودمان نشات می گیرد، خاموش کند. به بیان دیگر زمانی که در اتاق نشسته اید می توانم احساسات فیزیکی مختلفی را به بدن اعمال کنید و این احساسات مسلما با زمانی که فرد دیگر وارد اتاق گردد و شما را لمس کند، برای مغز از حساسیت متفاوتی برخوردار است. یکی دیگر از موارد مشابه زمانی است که در حال صحبت کردن هستید، در چنین حالتی قسمت هایی از مغز که به صحبت های دیگران گوش می دهد، سرکوب می گردد (به همین علت هم اغلب افراد نمی توانند متوجه بشوند که چقدر با صدایی بلند در حال حرف زدنند!) و سازکاری مشابه با همان خود قلقلکی را به نمایش می گذارد. بنابراین، اگر نظریه مهارسازی واکنش های مغز به قلقلک دادن خود، درست باشد، باید واکنش های قلقلک به وسیله شخص دیگری هم برای مغز قابل مهار باشد، که اینگونه نیست.

جمع بندی

البته حتی با وجود همین تحقیقات هم هنوز چندان معین نیست زمانی که فردی قلقلک داده می گردد (از جمله به وسیله خودش) دقیقاً چه اتفاقی در سیستم عصبی او رخ می دهد. به همین دلیل، چنین تحقیقاتی بدون ثبت انقباضات عضلانی، گسترده کردن جامعه مطالعاتی به بیش از 12 نفر، یا حتی استاندارد کردن فرآیند قلقلک دادن با روبات ها یا ماشین ها، راه سختی خواهد بود. هر چند که دانستن این نکته که شدت قلقلک را می توان با اندازه صدای خنده آنالیز کرد، بسیار ارزشمند است.

منبع: ars TECHNICA