نگاهی به کاربرد پزشکی صبرزرد - بهترین ها

به گزارش بهترین ها، صبرزرد گیاهی است با ساقه کوتاه، گوشتی، آبدار که طول آن به 50 سانتی متر می رسد؛ برگ های آن ضخیم، نوک تیز و گوشه دار و دارای ابعاد 15-50 سانتی متر

نویسندگان: کوهویی لینگ، چوا تانگ کیان، تان چای هون

مترجمان: دکتر حسین حسین زاده، دکتر محسن ایمن شهیدی، دکتر رامین رضایی

نام علمی (خانواده):

Aloe vera Mill. (Aloaceae)

نام انگلیسی:

Aloe, Lidah Buaya

نام فارسی:

صبرزرد

مشخصات:

صبرزرد گیاهی است با ساقه کوتاه، گوشتی، آبدار که طول آن به 50 سانتی متر می رسد؛ برگ های آن ضخیم، نوک تیز و گوشه دار و دارای ابعاد 15-50 سانتی متر در 4-7 سانتی متر هستند که به صورت گل مانند در کنار ساقه کوتاه قرار گرفته اند. از صبرزرد برای کنترل خون ریزی، خارش بواسیر، رفع کردن دردهای مفاصل استفاده می گردد. در طب سنتی چین شیرابه گیاه به اسم ملین ملایم، شستشوی بواسیر، آبسه و جرب (گال) به کار می رود. لبه برگ ها سبزرنگ یا به رنگ های گوناگون با نقاط سفید یا سبز مایل به زرد و دارای نوارهای منظم، نوک تیز است که از قاعده تا نوک کاهش می یابد. بعلاوه برگ ها صاف و بدون کرک مستند با حاشیه های سبز و دندانه های خاردار. برگ ها حاوی شیرابه بی رنگ غلیظ می باشند. گل های زرد، نارنجی یا قرمز، متراکم شده به صورت انبوه و آرایش خوشه ای هستند.

منشأ:

بومی آفریقای شمالی؛ در چین برای مقاصد پزشکی گشت و به طور وسیعی به اسم گیاه زینتی در خانه ها نگهداری می گردد.

ترکیبات شیمیایی:

آلوئین (باربالوئین)، آرابینوز، آلوئه امودین، آلوتینیک اسید، امودین، آلورزین A-C، آلوزون، آلوراید و موارد دیگر.

کاربرد در طب سنتی:

این گیاه به سبب خواص آرایشی آن در درمان کورک و جوش، آکنه و زخم های دهان به کار می رود. از صبرزرد برای کنترل خون ریزی، خارش بواسیر، رفع کردن دردهای مفاصل استفاده می گردد. در طب سنتی چین شیرابه گیاه به اسم ملین ملایم، شستشوی بواسیر، آبسه و جرب (گال) به کار می رود. در فیلیپین، برای درمان اسهال خونی و درد کلیه استعمال می گردد. این گیاه به اسم درمان عفونت باکتریایی، مسهل، قاعده آور و دفع کننده کرم به کار می رود. صبرزرد برای درمان سوختگی ادم، درد، ورم و زخم، درمان لوسمی، سرطان ریه، درمان یبوست، اگزما، بواسیر و سیاه سرفه استعمال می گردد. تمام گیاه بعلاوه برای درمان فیسورهای مقعدی و بواسیر و ریشه آن در درمان دردهای قولنجی به کار می رود. از شیرابه برگ ها برای افزایش جریان خون قاعدگی استفاده می گردد. از ژل برگ ها به اسم ملین، برای زخم، مالیدن روی شکم برای تب، بعد از زایمان، برای ورم و به خصوص در رفع کردن یبوست در پی درمان با آهن استفاده می گردد. آب تازه برگ ها مسهل، سرد کننده و برای بیماری های مختلف چشم به کار می رود.

عصاره خشک شده برگ ها (پودر) همراه با آب لیموترش برای کاهش ورم و تسریع در گوشت نو بالا آوردن زخم ها استعمال می گردد. در مالزی، برای درمان زخم، تب و ورم به کار می رود و بعد از زایمان، این گیاه روی شکم خانم ها گذاشته می گردد. مخلوط قند با شیرابه حاصل حرارت دادن برگ ها برای آسم به کار می رود. از شیرابه گوشتی و موسیلاژی برگ ها برای درمان سوختگی استفاده می گردد. از صبرزرد در موارد انسداد روده، التهاب حاد روده (مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو) التهاب آپاندیس و درد شکمی نامشخص موارد نباید مصرف گردد. از این گیاه نباید در دوران حاملگی و اطفال زیر دوازده سال استفاده گردد. صبرزرد نباید در زخم های عمیق و عمومی به کار رود. بعلاوه مصرف این گیاه در زمان قاعدگی و مسائل کلیوی ممنوع است. عصاره آبی به اسم مقوی مو است. بعلاوه برای مقاصد آرایشی به اسم کاهنده چین و چروک و مسائل گرم پوستی به کار می رود. از مخلوط این عصاره با شیر برای اسهال خونی و درد کلیه استفاده می گردد. در طب سنتی آیورودا هند برای رفع کردن درد و بعلاوه در طب عوام شبه جزیره عرب برای کنترل دیابت به کار می رود.

آثار دارویی:

آنژیوژنیک (رگ زایی)، ضد قارچ، ضد دیابت، ضد التهاب، ضد سرطان، ضد میکروب، ضد اکسیدانت، ضد تکثیر سلول ها، پیشگیری از توسعه سرطان، محافظت کننده مخاط معده، محافظت کننده کبدی، محافظت کننده عصبی، پایین آوردن چربی خون، تعدیل کننده سیستم ایمنی، محرک ایمنی، ضد موتاسیون، آلوآنتی ژنی، ضد لیشمانیا، جلوگیری از سنگ های کلیه، محافظت کننده در برابر اشعه، بهبود زخم.

میزان مصرف:

تک دوز پودر صبرزرد، 50-200 میلی گرم موقع خواب، تنتور 1949 BPC (1: 40، الکل 45 درصد) 2-8 میلی لیتر از صبرزرد باید فقط برای مدت کوتاهی و حداکثر 8-10 روز استفاده گردد مقادیر 10-30 میلی گرم به اسم اشتهاآور تلخ، 60-200 میلی گرم به اسم ملین و 1000-300 میلی گرم برای اثر مسهلی به کار می رود.

از مقادیر یک قاشق چای خوری بعد از غذا یا طبق دستور سازنده فراورده و پزشکان استفاده می گردد. برای جلوگیری از سنگ کلیه، مقادیر 2 تا 3 قاشق مرباخوری در روز گزارش شده است. به اسم ملین میزان توصیه شده 500 تا 1000 میلی گرم در روز می باشد. برای درمان سوختگی یا ترمیم زخم، از ژل تازه گیاه به صورت موضعی و به میزان دلخواه استفاده می گردد. برای هموروئید، نرم کننده مدفوع، 0/05 تا 2 گرم عصاره صبرزرد خشک توصیه می گردد. در درمان HIV، 800 تا 1600 میلی گرم آسمانان (موکوپلی ساکارید گرفته شده از برگ صبرزرد) روزانه (معادل 0/5 تا 1 لیتر آب صبرزرد) تجویز می گردد. برای رفع کردن یبوست 20 تا 30 میلی گرم مشتقات هیدروکسی آنتراسن روزانه محاسبه شده بر مبنای آلوئین انیدر تجویز می گردد.

عوارض جانبی:

باربالوئین اثر ملینی دارد. خوردن صبرزرد همراه با اسهال، عدم تعادل الکترولیت ها، اختلال در عملکرد کلیه و تداخل دارویی است. مواردی از درماتیت تماسی، قرمزی و سمیت نوری با مصرف موضعی گزارش شده است. صبرزرد بعلاوه باعث صدمه حاد کلیوی می گردد.

مسمومیت زایی:

کرامپ شدید لوله گزارش با خوردن شیرابه صبرزرد (که زیر سطح برگ هاست) می تواند رخ دهد. مقادیر سمی آن باعث اسهال خونی شدید و صدمه کلیه و گاهی مرگ می گردد. میزان کشنده عصاره خشک شده گیاه 1 گرم در روز برای مدت چند روز است.

موارد منع مصرف:

از صبرزرد در موارد انسداد روده، التهاب حاد روده (مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو) التهاب آپاندیس و درد شکمی نامشخص موارد نباید مصرف گردد. از این گیاه نباید در دوران حاملگی و اطفال زیر دوازده سال استفاده گردد. صبرزرد نباید در زخم های عمیق و عمومی به کار رود. بعلاوه مصرف این گیاه در زمان قاعدگی و مسائل کلیوی ممنوع است.

تداخلات دارو - گیاه:

صبرزرد باعث افزایش اثر گلیکوزیدهای قلبی، داروهای آریتمی (مصرف مزمن این گیاه به دفع پتاسیم می انجامد). مدرهای تیازیدی و قوس هنله شیرین بیان و کورتیکواستروئیدها می گردد. ژل صبرزرد با مصرف خوراکی اثر بسیاری از داروها را کاهش می دهد. بنا به یک گزارش فرآورده صبرزرد جذب ویتامین C و E را بهبود بخشیده است.

پی نوشت:

برای مشاهده پی نوشت های این کتاب به منبع مقاله مراجعه گردد.

منبع مقاله :

لینگ، کوهویی - تانگ کیان، چوا - چای هون، تان؛ (1392)، راهنمای گیاهان دارویی: مصور و با رویکرد علمی و دارویی، مترجمان: حسین حسین زاده - محسن ایمن شهیدی، رامین رضایی، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ اول.

منبع: راسخون