بازار تبریز، نخستین بازار دنیا - بهترین ها

به گزارش بهترین ها، بازار تبریز از منحصر به فردترین معماری شکل گرفته و با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگ ترین بازار سرپوشیدهٔ ایران است که مرداد ماه سال 89 به عنوان نخستین بازار دنیا در لیست میراث دنیای یونسکو به ثبت رسید و همه ساله از پربازدید ترین مکان تاریخی آذربایجان شرقی است.

این بازار حدود 3 سدهٔ پیش و پس از وقوع زمین لرزهٔ تاریخی تبریز در سال 1193 قمری به وسیله نجفقلی خان دنبلی حاکم وقت تبریز بازسازی شده است. بازار تبریز در سال 1354 خورشیدی در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. تاریخ بنای این مجموعه تعیین نیست؛ ولی بسیاری از دنیا گردانی که از سدهٔ چهارم هجری تا دورهٔ قاجاریان از این بازار بازدید نموده اند، دربارهٔ آن اطلاعاتی ارائه داده اند.

بسیاری از گردشگران و دنیاگردان نظیر ابن بطوطه، مارکو پولو، جاکسن، اولیای چلبی، یاقوت حموی، گاسپار دروویل، الکسیس سوکتیکف، ژان شاردن، اوژن فلاندن، جان کارت رایت، جملی کاردی، کلاویخو، رابرت گرنت واتسن، حمدالله مستوفی و مقدسی از رونق و شکوه بازار تبریز تمجید نموده اند. این بازار با داشتن حدود 5٬500 باب حجره، مغازه و فروشگاه، 40 گونه شغل، 35 باب سرا، 25 باب تیمچه، 20 باب مسجد، 20 باب راسته و راسته بازار، 11 باب دالان و 9 باب مدرسهٔ دینی، به عنوان اصلی ترین مرکز داد و ستد مردم تبریز شناخته می گردد.

تبریز پس از سدهٔ سیزدهم، پایگاه اصلی تجارت اروپابا منطقه ها شمالی ایران به شمار می رفت؛ به گونه ای که در سال 1256 خورشیدی، این شهر 25 تا 33 درصد از کل مراودات تجاری کشور را عهده دار بود و از این حیث برتر از تهران محسوب می شد. هم چنین تا سال 1285 خورشیدی، تبریز مرکز اصلی تجارت ایران با آسیای میانه شناخته می شد.

پیش تر یکی از ارکان های اصلی و اساسی بازار تبریز، ارامنه بودند؛ به طوری که یکی از گردشگران فرانسوی از جایگاه ویژه و ممتاز مغازه های آن ها در این بازار در تجارت با تاجران روس خبر داده است. ارامنه داد و ستد بسیاری با اروپاییان داشتند؛ به گونه ای که ارامنهٔگرجستان برای نخستین بار کالاهای انگلیسی را از استانبول خریداری نموده و وارد منطقه ها شمالی ایران کردند.

کنسولگری فرانسه در سال 1285 خورشیدی، شمار ارامنهٔ تبریز را بالغ بر 5٬000 نفر دانسته و اضافه نموده که گروهی از آنان که در سال 1242 خورشیدی به روسیه رفته بودند، به این شهر بازمی گردند و از همین روی شمار ارامنهٔ تبریز روز به روز افزایش می یابد.

هستهٔ مرکزی شهر تبریز در داخل یک چهارضلعی قرار گرفته و بازار تبریز در مرکز این چهارضلعی واقع شده است. این بازار از سمت شرق به عالی قاپو (مجموعهٔ کاخ های ولی عهدنشین) و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده و از سمت شمال، بخش هایی از شمال رودخانهٔ مهران رود را شامل می گردد و این دو بخش به وسیلهٔ پل های چوبی که در امتداد راسته بازار قرار دارند، به هم متصل می شوند. نخستین نقشه از بازار تبریز در سال 1327 هجری، در بخشی از نقشهٔ دارالسلطنهٔ تبریز و به دست اسدالله خان مراغه ای ترسیم شده است. نقشهٔ این بازار در بخش شمال شرقی نقشهٔ مذکور رسم شده و بیشتر جای های مهم آن نظیر تیمچه ها و کاروانسراها در این نقشه نام گذاری شده اند.

جایزه معماری آقاخان

پروژه نوسازی بازار تبریز به عنوان یکی از پنج طرح برگزیده هیئت داوران جایزه معماری آقاخان در سال 2013 شد. جایزه به سازمان میراث فرهنگی ایران، دفتر آذربایجان شرقی به عنوان مجری این طرح تعلق گرفت و محمد بهشتی، مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی از طرف ایران این جایزه را دریافت کرد.

منابع: ایرنا، میراث فرهنگی، ویکی پدیا

گردآوری و تنظیم: تحریریه بهترین ها

لطفا در نشر دانسته های خود کوشا باشید.

برداشت و استفاده غیرتجاری از مطالب این وب سایت، حتی بدون ذکر منبع آزاد است.